Gökte arama, aradığını internette bul!
Günümüzde cebimizden evimize kadar birçok alanda kullanılan internet, artık gözle gördüğümüz veya gözle göremediğimiz nesneleri de içerisine alan bir ağ olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu denli büyüyen, gelişen bir yapı olan internette, sosyal ve iş hayatınızda kullanabileceğiniz iyi ve kaliteli bilgileri bulabileceğiniz gibi, zararlı olan yazılımlara da maruz kalarak sahip olduğunuz online varlıkların kaybını yaşayabilirsiniz.
Arama Motoru Nedir?
Arama Motoru, internet üzerinde veya bir dizinde anahtar kelime ve kriter bazlı aramalar gerçekleştiren, bu sonuçları kullanıcılara sunan yazılım veya web siteleridir. İnternet üzerinde yüzlerce arama motoru bulunmakta ve tüm bu arama motorlarının hepsinin farklı yetenekleriyle öne çıkan özellikleri vardır. İlk olarak geliştirilen arama motoru ise hepimizin sandığının aksine Google değil Archie isimli FTP içerisinde dosya aramaya yardımcı olan yazı tabanlı gelişmiş bir arama motorudur. Bugünün en çok kullanılan ve en çok tanınmış arama motoruysa hiç kuşkusuz internetin başucu kaynağı olan Google’dır.
Arama Motoru Nasıl Çalışır
Arama motorlarının büyük bir çoğunluğu otomatikleşmiş sistemlerle çalışır. Arama motorlarının botları yani “Spider/Crawler” internet üzerinde yer alan milyonlarca internet sayfası içerisinde dolanır. Daha sonradan bu web sitelerini inceleyerek kendi veri haznesi içerisine alır. En son aşamadaysa belirlenmiş olan algoritmalara göre bu siteleri puanlayarak istenen sonuçlar arasında derecelendirilmiş şekilde kullanıcılara sunar.
Genel olarak gelişmiş arama motorlarının işleyiş şeması şu şekildedir;
✓ Crawling: Bilgilere ulaşmak için belli izleri linkleri takip eder.
✓ Indexing: Ne tür bilgilerin ve içeriğin hangi sitlerde olduğunu kaydeder.
✓ Ranking: Hangi bilgilerin ve içeriklerin yapılan arama sorgusu için en doğru sonuçları sağladığı ✓ sıralanır.
✓ Displaying: Bulunan içerikler için en etkili düzenlemeyi bulur.
✓ Serving: Sorgulamaları düzenler, içeriği bulur ve sonuçları gösterir.
Arama motoru botları bir web sitesini ziyaret ettiğinde;
✓ Web sayfasının yapısı
✓ İçeriğin yapısı / orijinalliği / kelime sayısı
✓ Diğer sayfalara giden ve diğer sayfalardan gelen link bağlantıları
✓ Anahtar kelimenin sıklığı
gibi birçok kriteri de toplayarak götürür. Daha sonra bunlar ana mekanizmada tam algoritmayla eşleştirerek kullanıcılara sunulur. Böylece arama motoru kullanıcıya en iyi ve yararlı bilgiyi sunma yolculuğunu tamamlamış olur.
Güvenli İnternet Kullanımı
1. Şifre Değişikliği
İnternet ortamında sahip olduğunuz tüm hesaplar için, en az 3 ayda bir, şifrelerini birbirinden farklı kompleks bir yapıda güncellemelisiniz.
2. Anti Virüs
Piyasa içerisinde çok sayıda satışa sunulan anti-virüs yazılımı bulunmaktadır. Bu yazılımlar aracılığı ile bilgisayarınız ve içerisindeki dosyaların güvenliğini sağlayabilirsiniz.
3. E- Posta Güvenliği
Gün içerisinde onlarca mail alabilirsiniz. Fakat; gelen mailler içerisinden konu başlığı farklı ve göndericisini bilmediğiniz spam olabilecek maillerdeki, linklere tıklamamalısınız. Bu linkler bilgisayarınıza virüs bulaşmasına sebep olabileceği gibi, mail hesabınızın çalınmasına da sebep olabilir.
4. Güvenlik Duvarı
Güvenlik duvarının bilgisayarınızda aktif olması oldukça önemlidir. Çünkü; güvenlik duvarı internet ortamından bilgisayarınıza gelebilecek saldırı ve tehditlere karşı sizleri korumaktadır.
5. Güncellemeler
Bilgisayarınız içerisindeki her yazılımın güncel olmasına ve son güncellemenin zamanıyla ilgili bilgi sahibi olmaya özen gösterin.
6. İnternet Bankacılığı
İnternet üzerinden bankacılık işlemi sağlamak isteyenler kesinlikle https:// ibaresi görmeden işlem sağlamamalıdır. Sol üst tarafta güvenli ibaresi bulunmayan web sitelerinde işlemlerini sağlamamalı ve bankalarının web sitelerinin linkini bir alana kayıt ederek, sadece bu link üzerinden işlem sağlamaları tavsiye edilir. Aksi halde, bankacılık bilgileriniz kötü niyetli kişilerce ele geçirilebilir.
7. Dosya Güvenliği
İnternet ortamından, size yararlı olabileceğini düşündüğünüz her dosyayı indirmemelisiniz. Güvendiğiniz uzun süredir kullandığınız ya da güvenilir bir yakınınız tarafından sizlere tavsiye edilen siteler aracılığı ile işleminizi sağlamanız oldukça yararlı olacaktır.
8. Kişisel Bilgiler
Üyesi olduğunuz sosyal ağ sitelerinde ve herkesin erişimine açık olan internet ortamlarında, kişisel bilgilerinizi paylaşmamanızı ve bununla ilgili gerekli önlemleri almanızı öneririz.
9. Güven
İnternet ortamında her gördüğünüz yazı, resim, arşiv, reklam gibi sizleri etkilemek için hazırlanan içeriklere doğrudan güvenmemeli ve sizleri yönlendirmek istedikleri sayfalar için birçok kez düşünerek internet ortamındaki gezintinizi sürdürmelisiniz.
10. Online Oyun ve Sohbet
Binlerce kullanıcısı olan ve bir sosyal ağ gibi işleyen online oyun ve sohbet alanlarında, doğrudan kişisel bilgilerinizi paylaşmamalısınız.
SSL Sertifikaları Hakkında Genel Bilgiler
SSL sertifikaları site adreslerinin doğruluğunu kontrol eden, iki nokta arasındaki veri iletişimini şifreli kanal üzerinden yaparak güvenli bir şekilde iletilmesini sağlayan bir üründür. SSL sertifikaları hiç bir zaman yazdığınız kodun veya web sitenizin güvenliğini sağlamaz.
✓ Mesajların şifrelenmesi ve deşifre edilmesindeki güvenlik ve gizliliği sağlar
✓ Mesajı gönderenin ve mesajı alanın doğru yerler olduğunu garanti eder
✓ İletilen dokümanların tarih ve zamanını doğrular
✓ Doküman arşivi oluşturulmasını kolaylaştırır
Arama Motoru Optimizasyonu (SEO)
Arama Motoru Optimizasyonu, web sitesi sahiplerinin sitelerini arama sonuçlarında daha yukarıda sıralanması için yapmış oldukları optimizasyon çalışmaların tümüne denir. Arama motorlarının web sitelerinden bekledikleri açıktır. Daha iyi içerik ve kullanıcıyı daha fazla bilgilendiren tamamen orijinal içerikler. Web sitesi sahipleri bunun yanı sıra SEO kriteri olarak kabul edilen bir çok algoritma seçeneği ile oylanır. Bu oylama sonucunda en yüksek skora sahip olan web siteleriyse daha yüksek sıralamalarda yer alır.
Google arama kısayolları ile yapılabilecekler;
✓ Tam ifadeyi aramak
✓ Joker karakter kullanarak arama
✓ Belirli bir web sitesinde arama
✓ Belirli bir dosya türünü arama
✓ Hesap makinesi olarak kullanma
✓ Döviz kuru hesaplama
✓ Ölçü birimlerini dönüştürme
✓ Uçuş programları ve bilet fiyatlarını arama
✓ Bir yerde saatin kaç olduğunu öğrenme
✓ Gün doğuşu/gün batışı saatlerini öğrenme
✓ Bir yerin hava durumunu öğrenme
✓ Bir adresi haritada görüntüleme
✓ İlgili sayfaları bulma
✓ Bir siteye bağlantı veren siteleri öğrenme
✓ Yalnızca başlıklarda, metinler içerisinde veya web adreslerinde arama
Google arama operatörleri ile ileri arama teknikleri
inurl: Aranan kelimelerden ilkini web sitesinin URL’sinde (adres satırında) diğerlerini metin içerisinde arar.
Örnek: inurl:genç yorum
allinurl: Aranan kelimelerin hepsinin web sitesinin URL’sinde olan sonuçları getirir.
Örnek: allinurl:genç yorum
intitle: Aranan kelimelerden ilkini başlık satırında arar, diğer kelimeleri ise metin içerisinde kontrol eder.
Örnek: intitle: genç yorum
allintitle: Arama kriterinizde yer alan kelimelerin tamamının, internet tarayıcısının başlık çubuğunda yer almasını şart koşar.
Örnek: allintitle: genç yorum
intext: Aranan kelime, sayfanın metin kısmında geçmelidir.
Örnek: intext: genç yorum
allintext: Aranan kelimelerin hepsi metin kısmında geçmelidir.
Örnek: allintext: kamera dvr ahd istanbul
filetype: Bu operatör ile Google tarafından desteklenen dosya formatlarından herhangi birini seçerek arama yapabilirsiniz.
Örnek: filetype:pdf mantar
cache: Google’ın daha önce indekslediği ve belleğinde sakladıkları. Site bir sebeple “online” değilse, cache: güncel olmasa da işinize yarayacaktır.
Örnek: cache: www.gencyorum.net
info: Site hakkında özet bilgi verir.
Örnek: info:gencyorum.net
link: aranan siteye başka sitelerce verilmiş olan bağlantıları bulur.
Örnek: link:www.gencyorum.net
site: Bu operatör ise aramaları sadece belirtilen site üzerinde yapar.
Örnek: site:www.gencyorum.net google
define: Google bir sözlük gibi de kullanılabilir.
Örnek: define:sql
inanchor: Aranan kelime sayfanın bağlantı tanım metinlerinde geçmelidir.
Örnek: istanbul inanchor:alışveriş
related: Bir sitenin içerik olarak benzerlerini bulur.
Örnek: related:www.gencyorum.net
OR (veya): Eğer bir veya iki terimden herhangi birini bulmak istiyorsanız “OR” kelimesini kullanabilirsiniz.
Örnek: içel OR mersin
~ (benzer): Benzeri kapsamı bulur. Örnek: ~yorum
= (birim dönüştürme): Birim dönüşümlerinde kullanılır. Örnek: 500GB=?MB megabiti kilobyte çevirir.
Google hesap makinesi gibi kullanabilirsiniz
Örnek : 48+35 yazdığınızda size sonucu görsel hesap makinesi arayüzünde gösteren bir ekran dönecektir.
Ayrıntılı resim arama: http://images.google.com/ sayfasında
Akademik çalışmalarda arama yapma: http://scholar.google.com/
Google gelişmiş arama :http://www.google.com.tr/advanced_search
